№10 (131) — 2014. Радзіма. Электроннае выданьне

Код тавару: 3638

Год: 2014

Аўтар(ы):

Тып выданьня: e-часопiс

Выдавец(тва): ТАА «Гайсак»

9.90 EUR

У гэтым нумары друкуецца фрагмэнт раману Флярыяна Чарнышэвіча „Надбярэзінцы“. Арыгінальнае выданьне на польскай мове выйшла ў 1942 г. у Буэнас-Айрэсе. Галоўныя падзеі ў рамане адбываліся ля Бярэзіны ў адлегласьці 20—25 км ад Бабруйска, пэрыфэрыйная прастора гэтых падзеяў дакраналася Бялыніч і Магілёва. Аўтар, ураджэнец Бабруйску, адлюстраваў у рамане канфлікты паміж каталіцкай шляхтай і  праваслаўным сялянствам. Мясцовы граф меў мала карысьці з таго, што валодаў лесам,  таму аддаў яго на вырубку. З гэтага скарыстала сям’я шляхціча Белашэвіча. Але мясцовыя сяляне былі рэзка супраць гэтага: яны гоняць статак пасьвіць на лясную сенажаць,  каб тым самым прагнаць Белашэвічаў з гаспадаркі. Як піша аўтар: "Наперадзе йшлі рэдка па двух, па трох, крычачы й махаючы каламі задзіракі — ... у белых зрэбных кашулях па-беларуску навыпуск, прыбраных на каўняры й грудзях зялёна–чырвонай вышыванкай, падперазаўшыся пярэстай, плеценай ушыркі на паўвяршка тасемкаю зь вісячымі на левым баку кутасамі, у белых нагавіцах і лапцях саракавушках". Аўтар апісвае падзеі пачатку XX ст., калі каля Бабруйску і Бялыніч польская мова і  шляхецкая культура мела пэўныя пазыцыі. Ён піша: „Пазнаў па адзежы й польскай мове, што не заўсёды сустракалася нават у шляхецкіх засьценках“, „У шляхецкай мясцовасьці Ваколіца ўсе гутарылі па-беларуску“, „Таксама шляхта з-пад Бялыніч. Частка шляхты нат ня любіць польскае мовы: шляхціч сват  пытае маладога, таксама шляхціча: "Ну, ці спадабалася ж табе дзяўчына?" — "Адным словам,  дзеўка! Але вось шчабеча па-польску", — адказаў той“. Калі маладая ня хоча сядаць на дзяжы,  дык свацьця шляхцянка кажа: „Значыць, вінавата — баішся! Значыць, ты ў хаце па-польску пнешся,  а за вугламі з хлопцамі трэшся! Гэткая ж з цябе Палячка?! — паднялі крык бялыніцкія бабы“, “Яны ж — бялыніцкія шляхцянкі — пяюць на вясельлі беларускія песні”. Крытыкі параўноўваюць раман Флярыяна Чарнышэвіча „Надбярэзінцы” з “Вайной і мірам” Льва Талстога і “Ціхім Донам” Міхаіла Шолахава.

Асобныя часткi: